Eksperci: specjalistyczna sztuczna inteligencja jest szansą dla Polski

Polska może dołączyć do globalnego wyścigu twórców sztucznej inteligencji i wygrać, jeśli skupi się na stworzeniu wąskiej, specjalistycznej AI do wykorzystywania w konkretnych obszarach, np. w produkcji czy cyberbezpieczeństwie – ocenili eksperci biorący udział w debacie zorganizowanej w Centrum Prasowym PAP przez Krajową Izbę Gospodarki Cyfrowej i portal Defence24.

Debatę ekspercką pt.: „AI w służbie obywatela, państwa i bezpieczeństwa RP”, w ramach cyklu „Polska 5.0 z perspektywy obywatela – priorytety polskiej cyfryzacji 2025-2028”, otworzył Michał Baranowski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii, który wskazał, że rozwój sztucznej inteligencji niesie za sobą wiele nowych zagrożeń, ale jest przede wszystkim technologiczną szansą dla polskiej gospodarki.

Dodał, że w resorcie rozwoju i technologii trwają analizy, w jaki sposób rozwijać polskie AI. 

„Nowe narzędzia oparte na sztucznej inteligencji mogą zwiększyć innowacyjność i produktywność rodzimych firm. Chcemy też, żeby te innowacje wykorzystywać również do poprawy bezpieczeństwa państwa i obywateli” – powiedział minister Baranowski.

Podkreślił też, że rząd przygotowuje strategię przemysłu obronnego, w którym działania oparte na modelowaniu danych i trenowaniu algorytmów przy zastosowaniu dużych mocy obliczeniowych pozwolą rozwinąć rodzimą zbrojeniówkę i realnie zwiększyć bezpieczeństwo kraju.

Transformacja cyfrowa usług publicznych to szeroki proces, a dotyczy nie tylko instytucji, ale przede wszystkim obywateli. 

„Systematycznie rozwijamy funkcjonalności w usługach dla społeczeństwa, bazując na dotychczasowych doświadczeniach i najnowszych rozwiązaniach, aby doskonalić narzędzia, takie jak mObywatel. Szczególną uwagę przykładamy także do bezpieczeństwa usług dla obywateli” – powiedział Sebastian Wilk, zastępca dyrektora Centralnego Ośrodka Informatyki. „Wprowadzanie i rozwijanie usług cyfrowych ma także walor edukacyjny w wielu grupach społecznych” – dodał Sebastian Wilk.

O wykorzystaniu sztucznej inteligencji w kontekście zapewnienia bezpieczeństwa państwa poprzez ochronę polskich granic mówił płk Mariusz Kijowski, dyrektor Biura Łączności i Informatyki z Komendy Głównej Straży Granicznej.

„Wskazał, że dla funkcjonariuszy tej formacji analiza danych to „chleb powszedni”. „Mamy ogrom danych w archiwum odpraw bazujących na biometrii, które mogą być pomocne w identyfikowaniu poszczególnych osób lub całych grup. W oparciu o bramki biometryczne mamy możliwość oceny zachowania, co może np. zapobiec aktom terrorystycznym lub innym niezgodnym z prawem działaniom” – wyjaśnił.

Płk Kijowski dodał, że AI może być bardzo pomocna w pracy strażników granicznych – w analizie danych i przewidywaniu różnych scenariuszy. 

„Z drugiej strony jest też dużym wyzwaniem, bo głównym zagrożeniem z nią związanym jest to, że nasi przeciwnicy też korzystają ze sztucznej inteligencji” – zauważył płk Kijowski.

Z kolei płk Piotr Turek z Dowództwa Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni przypomniał, że kiedyś to wojsko wymyślało nowe technologie i przekazywało je do cywilnego zastosowania, czego przykładem jest internet.

„Teraz jest na odwrót, to cywilne firmy rozwijają technologie, a my z nich korzystamy dla zdobycia przewagi nad przeciwnikiem, zwłaszcza w cyberprzestrzeni, gdzie nie ma już okresu pokoju. Dziś w wojsku głównie przetwarzamy informacje, przy czym nie możemy korzystać z otwartych systemów LLM (large language model), bo musimy chronić informacje wrażliwe. Od kilku lat rozwijamy więc własne kompetencje w obszarze AI” – powiedział płk Turek.

Poinformował, że 14 kwietnia br. rusza Centrum Implementacji Sztucznej Inteligencji (CISI) w ramach Dowództwa Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni.

„To będzie hub technologiczny pomiędzy nauką, przemysłem i wojskiem, którego celem będzie wzmocnienia polskiego bezpieczeństwa, rozwoju, a także implementacji technologii AI w kluczowych obszarach działań operacyjnych sił zbrojnych. Mówimy tu np. o analizie informacji wywiadowczo-rozpoznawczych, autonomicznych systemach bojowych czy optymalizacji logistyki wojskowej” – podał płk Turek.

O kluczowym momencie dla Polski mówił Krzysztof Szubert, pełnomocnik dyrektora Instytutu Łączności, ekspert NATO DIANA oraz Senior Associate Member, University of Oxford.

„Jesteśmy jako kraj w kluczowym momencie budowy przewag konkurencyjnych i zajmowania pozycji rynkowej w obszarze szeroko rozumianej sztucznej inteligencji. Dziś trwa strategiczny wyścig między światowymi potęgami, jak Chiny, USA oraz Bliski Wschód, który inwestuje ogromne środki w AI. Europa i Polska również mają potencjał intelektualny, żeby zająć znaczącą pozycję w tym globalnym wyścigu, stawiając jednak na specjalizację w wybranych obszarach, w tym m.in. na cyberbezpieczeństwo wsparte dedykowanymi funduszami, zarówno krajowymi, jak i europejskimi” – zaznaczył Krzysztof Szubert.

Podkreślił, że mamy w Polsce dobre zaplecze merytoryczne, skupione między innymi w instytutach badawczych, jak Instytut Łączności, realizujące również projekty komercyjne.

„Mamy w Polsce najlepszych specjalistów w dziedzinie algorytmów, matematyki i architektury IT, którzy mogą tworzyć wysoce wyspecjalizowane systemy sztucznej inteligencji” – podkreślał Dariusz Piotrowski, dyrektor zarządzający Dell Technologies Polska.

Zwrócił uwagę, że z polskiej perspektywy lepiej skupić się na wąskiej i specjalistycznej AI oraz wytrenowaniu modeli, które zostaną wykorzystane do realizacji konkretnych zadań w kilku kluczowych branżach. 

„To przyniesie lepsze efekty dla Polski niż ściganie się z wielkimi graczami inwestujących miliardy dolarów w otwarte systemy AI” – ocenił Dariusz Piotrowski.

W podobnym tonie wypowiadał się Grzegorz Latosiński, dyrektor generalny Palo Alto Networks Polska. Podkreślił przy tym, żeby zdecydowanie wyjść poza strefę planowania i przyśpieszyć realne działania, zwłaszcza te w obszarze cyberbezpieczeństwa, gdzie wciąż brakuje wyspecjalizowanych kadr.

Według Macieja Dudkiewicza, dyrektora Pionu Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego i Projektów NASK-PIB, Polska w celu wykorzystania rewolucji technologicznej opartej o AI musi budować kompetencje cyfrowe całego społeczeństwa, zarówno w obszarze cybebrbezpieczeństwa, jak i wykorzystania nowych technologii. 

„Szczególny nacisk trzeba położyć na dobre, systemowe programy w szkołach i przygotowanie nauczycieli” – podkreślił. Jak zaznaczył, takie działania NASK realizuje od lat i obecnie także planuje rozwój projektów na rzecz budowania kompetencji uczniów i nauczycieli w obszarze zastosowań AI.

Dobrym przykładem skutecznej implementacji rozwiązań AI jest sektor bankowy. 

„Od lat banki są liderami we wprowadzaniu najnowszych technologii w sposób bezpieczny i przyjazny dla klientów. Dziś bez AI nie ma nowoczesnej bankowości” – powiedział Bartosz Sokoliński, dyrektor ds. rozwiązań AI w Banku Ochrony Środowiska.

Adam Paczuski, przedsiębiorca z sektora IT, szef spółki TSS i pełnomocnik zarządu ds. sztucznej inteligencji w Krajowej Izbie Gospodarki Cyfrowej wskazał na rolę infrastruktury energetycznej. 

„Rozwój sztucznej inteligencji, która opiera się na przetwarzaniu danych i trenowaniu algorytmów, oprócz kadr i narzędzi wymagać będzie potężnych zasobów energii elektrycznej. I w tym kontekście musimy przyspieszyć transformację energetyczną, budowę nowych sieci przesyłowych i magazynów energii” – wskazał ekspert.

Dodał, że przyspieszenie transformacji energetycznej zależy w głównej mierze od dobrych regulacji prawnych i zasobów finansowych.

W kwestii finansowania budowy polskiej sztucznej inteligencji głos zabrał Bartłomiej Bąk, przedstawiciel spółki MS Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych, przygotowującej koncepcję „Polish Defence Fund” (PDF) – polskiego funduszu technologicznego, którego powołanie zainicjowało Ministerstwo Obrony Narodowej.

„Przygotowywany obecnie Fundusz o kapitalizacji 100 mln euro, będzie platformą mobilizującą polski i międzynarodowy kapitał do inwestowania w innowacyjne projekty technologii obronnych i podwójnego zastosowania, działające w sektorze obronnym i cywilnym” – wskazał Bartłomiej Bąk.

Dodał, że PDF będzie funkcjonował jako niezależny fundusz inwestycyjny typu venture capital, na zasadach rynkowych i z przewagą polskich środków, co pozwoli na skuteczne zabezpieczenie interesów państwa, a jednocześnie realizowanie celów resortu obrony RP.

„To nie jest nieznany mechanizm, ponieważ fundusze w takim modelu skutecznie funkcjonują – choćby przy NATO (NATO Innovation Fund) czy CIA (fundusz IQT). Można powiedzieć, że PDF będzie krajowym uzupełnieniem dla NATO Innovation Fund” – zaznaczył ekspert.

Prowadzący debatę, dr Jacek Raubo z Defence24.pl i Uniwersytetu Adama Mickiewicza oraz Bartosz Loba z KIGC, zapowiedzieli kolejne spotkania w gronie przedstawicieli kluczowych podmiotów sektora cyfrowego i debaty o polskiej cyfryzacji z perspektywy obywatela.

Źródło informacji: PAP MediaRoom