Movember pod znakiem zdrowia psychicznego mężczyzn
48% Polaków żyje w przewlekłym stresie od ponad pół roku.
Movember, czyli globalna, coroczna kampania społeczna odbywająca się w listopadzie zachęca mężczyzn do zwrócenia szczególnej uwagi na ich zdrowie – także psychiczne. Jak wynika z badania przeprowadzonego przez Huawei CBG Polska[i], niemal połowa (48%) panów żyje w przewlekłym stresie, od co najmniej 6 miesięcy martwiąc się o swoje życie prywatne. Największymi problemami są dla nich rosnące koszty utrzymania (39%), problemy zdrowotne (29%), finansowe (28%) i w życiu rodzinnym (26%). Na to nakładają się kłopoty w życiu zawodowym – co trzeci pracujący Polak (37%) przyznaje, że w pracy doświadcza wysokiego poziomu napięcia. Czy w dzisiejszym tempie życia panowie mogą znaleźć moment na odpoczynek i zadbanie o swój dobrostan?
Stres, z biologicznego punktu widzenia, jest w perspektywie krótkotrwałej bardzo przydatnym mechanizmem mobilizującym do walki lub ucieczki (ang. fight-or‑flight response) w obliczu zagrożenia. Współcześnie uznawany jest jednak za jeden z kluczowych czynników prowadzących do występowania chorób cywilizacyjnych XXI wieku. To miano zawdzięcza nie tylko swojej wszechobecności, lecz przede wszystkim dalekosiężnym, negatywnym konsekwencjom dla zdrowia fizycznego i psychicznego. Niemal co czwarty mężczyzna w Polsce (24%) odczuwa wysokie napięcie w życiu prywatnym, a 41% ocenia, że radzi sobie ze stresem gorzej, niż średnio.
Praca pod presją. Czym stresuje mężczyzn kariera?
Stres towarzyszy każdemu z nas niemal codziennie – i choć dla wielu osób jest stałym elementem dnia, jego intensywność i częstotliwość pozostają powodami do niepokoju. Wśród aktywnych zawodowo panów, największy odsetek, bo aż 37%, wskazuje na średni poziom natężenia stresu w pracy, co piąty(21%) mierzy się z jego wysoką intensywnością, a 11% doświadcza bardzo wysokiego napięcia związanego z karierą zawodową. Połowa badanych Polaków (50%) potwierdza, że stres zawodowy odczuwa od ponad pół roku, co świadczy o przewlekłym charakterze tego zjawiska i może skutkować wypaleniem zawodowym oraz innymi zaburzeniami.
Jako główne czynniki stresogenne w pracy mężczyźni wskazują nadmiar obowiązków (37%), jak też presję na wyniki i efekty wykonywanych zadań (36%). Istotnymi elementami są również zła atmosfera w pracy (26%), wysokość wynagrodzenia (24%) oraz obciążenie zadaniami przekraczającymi ich kompetencje (20%). W efekcie środowisko pracy, zamiast być dla mężczyzn przestrzenią rozwoju, często staje się źródłem wzmożonego napięcia.
– Istnieją badania[ii] potwierdzające, że wzrost poziomu stresu u menedżerów przekłada się na wyższy poziom napięcia w podległych im zespołach. Inne badanie[iii] potwierdziło, że negatywny wpływ stresu na dobrostan psychiczny pracowników jest silniejszy, gdy funkcjonują oni w zespołach o wysokim poziomie tzw. emocjonalnej zaraźliwości – czyli tam, gdzie emocje łatwo przenoszą się między jego członkami. Z kolei w firmach, które budują klimat bezpieczeństwa psychologicznego i promują wspierające relacje liderów z podwładnymi, obserwuje się niższy poziom stresu i lepsze samopoczucie pracowników. Aby skutecznie chronić zdrowie psychiczne w sferze zawodowej, potrzebne są jednocześnie relacje oparte na zaufaniu, jak i konkretne działania ograniczające źródła stresu – mówi Mateusz Banaszkiewicz, psycholog zdrowia i ekspert w obszarze zarządzania stresem.
W czterech ścianach stresu
Nie lepiej jest w sferze prywatnej. Prawie co drugi mężczyzna (48%) odczuwa stres w życiu osobistym od ponad 6 miesięcy. Nierzadko dom, zamiast być oazą spokoju, bywa dla panów źródłem dodatkowych nerwów – związanych z finansami, zdrowiem czy relacjami z najbliższymi. Polaków najbardziej stresują rosnące koszty życia i zakupów, co deklaruje 39% badanych. Problemy zdrowotne (29%), finansowe (28%) oraz rodzinne i w związku (26%) również stanowią znaczące źródła napięcia w życiu prywatnym mężczyzn. Nie bez znaczenia jest także ogólna sytuacja w kraju i na świecie, która negatywnie wpływa na 23% badanych. Życie osobiste, zamiast łagodzić i rekompensować stres związany z pracą, nierzadko go nasila.
Odpoczynek pod napięciem – dlaczego panowie nie potrafią się wyciszyć?
Pomimo rosnącej świadomości społecznej znaczenia regeneracji, dla wielu mężczyzn odpoczynek wciąż pozostaje wyzwaniem. Zdolność do bezproblemowego odpoczynku w ciszy przez 30 minut lub dłużej deklaruje jedynie co piąty badany (20%). Podobny odsetek panów (21%) przyznaje, że nie jest w stanie wytrzymać pół godziny w ciszy i często rozprasza się zewnętrznymi bodźcami.
Dlaczego mężczyznom tak trudno jest po prostu „nic nie robić”? Wśród tych, którzy mają trudność z wyciszaniem się, najczęstszą przeszkodą jest natłok myśli (34%). Inni postrzegają to jako stratę czasu (28%). Odpoczynek odgrywa kluczową rolę w regeneracji oraz utrzymaniu zdrowia psychicznego i fizycznego, jednak zdolność do efektywnego relaksu wymaga świadomego wysiłku i zmiany codziennych nawyków.
– Współczesny styl życia sprawia, że jesteśmy nieustannie przebodźcowani – już od rana nasze mózgi zalewają dźwięki, światło, powiadomienia i informacje. Nawet rozrywka i odpoczynek często polegają na korzystaniu z doświadczeń sensorycznych, co dodatkowo nas przeciąża i utrudnia regenerację. Z czasem organizm przyzwyczaja się do wysokiego poziomu stymulacji, przez co chwile ciszy i bezruchu zaczynają wywoływać niepokój, znudzenie, a nawet lęk. W stanie wyciszenia uruchamia się tzw. sieć domyślna mózgu (DMN), odpowiedzialna za przetwarzanie emocji, wspomnień i autorefleksję. Dla osób stale przestymulowanych może to jednak oznaczać nie ulgę, lecz dyskomfort i natłok myśli – tłumaczy Mateusz Banaszkiewicz.
Jak mężczyźni radzą sobie ze stresem?
Polacy zmagają się ze stresem na co dzień, ale tylko nieliczni panowie sięgają po specjalistyczne wsparcie. W praktyce oznacza to, że wiele osób radzi sobie „na własną rękę”, wybierając sposoby intuicyjne i łatwo dostępne. Najczęściej mężczyźni łagodzą odczuwane przeciążenie poprzez słuchanie muzyki (33%), spacer (31%) – formę ruchu, która nie wymaga przygotowania ani profesjonalnego sprzętu – czy oglądając filmy bądź seriale (26%). Dla 22% panów także sport jest dobrą metodą radzenia sobie z napięciem.
Badanie Huawei CBG Polska pokazuje, że aż 54% mężczyzn nie stosuje żadnych profesjonalnych metod redukcji stresu – najczęściej dlatego, że nie odczuwa takiej potrzeby. Zaledwie 4% panów korzysta z doraźnego kontaktu z psychologiem lub trenerem, a jedynie 6% regularnie praktykuje techniki relaksacyjne, takie jak ćwiczenia oddechowe, joga czy medytacja. Co 3 mężczyzna (33%) nigdy nie kontroluje swojego poziomu stresu, a 31% robi to tylko wtedy, kiedy zaczyna czuć się źle.
Technologia w służbie regeneracji
Smartwatche, opaski i inne inteligentne urządzenia mogą wspierać w dbaniu o dobrostan. Dzięki funkcjom monitorowania tętna czy snu, ale także poziomu stresu i stanu emocjonalnego, użytkownicy zyskują konkretne dane, które pomagają im zauważyć pierwsze objawy przeciążenia i zareagować na czas.
– Technologia może być naszym sprzymierzeńcem, jeśli korzystamy z niej świadomie. Aplikacje do medytacji, treningów oddechowych czy monitorowania snu mogą realnie wspierać dobrostan, jednakże nadmiar powiadomień i cyfrowe przeciążenie działają w drugą stronę – wyczerpują i zaburzają zdolność do koncentracji i odpoczynku. Kluczem jest intencjonalność, czasem wystarczy cyfrowy mikrodetoks: świadome odłożenie telefonu podczas posiłku czy spacer bez słuchawek – zaznacza Banaszkiewicz. Codzienny stres to realne wyzwanie, z którym mierzy się większość mężczyzn – nie tylko w pracy, ale także w domu. Warto pamiętać, nie tylko w listopadzie przy okazji kampanii „Movember”, że regeneracja i odpoczynek to nie luksus, lecz konieczność.
[i] Badanie Huawei CBG Polska przeprowadzone metodą CAWI na reprezentatywnej próbie 1006 Polaków w kwietniu 2025 przez SW Research.
[ii] Badanie „The contagious leader: a panel study on occupational stress transfer in a large Danish municipality”, źródło: https://surli.cc/egtbhw
[iii] Badanie „Catching on: Work stress, employee wellbeing, and the moderating role of team-level emotional contagion”, źródło: https://tiny.pl/4g4mddnc
Źródło: Huawei materiały prasowe